داریو فو

احتمالا تو فیلم ها و کارتون ها دیده باشید که گروهی بازیگر دوره گرد راه می افتند شهر به شهر و روستا به روستا در میدان ها نمایش های کمدی اجرا می کنند و صدها نفر تماشاگر دارند. مشهور ترین آنها در کشور شوخ و شلخته ایتالیا اجرا می شده و به آن "کمدی دلارته" می گفتند. شاید فکر کنید آن ها مربوط به گذشته بوده اند، زمانی که تمام گروه را با متعلقاتش بار یک درشکه می کردند و این ور و آن می رفتند. ولی جالب است بدانید نوبل ادبیات 1997 را به بزرگترین نمایشنامه نویس کمدی دلارته مدرن داده اند. کسی که سراسر ایتالیا و اروپا را زیر پاگذاشت تا در میادین عمومی، کارخانه ها، ورزشگاه ها و بازار های تره بار ده ها هزار انسان را بخنداند. داریو فو به عنوان نمایشنامه نویس، کارگردان و بازیگر یکی از بزرگترین شخصیت هنری-سیاسی دهه 60 به بعد است. طنز محض سیاسی اش که امان دست راستی ها و آنارشیست ها را بریده در سال 1975 بیش از هفتصد هزار نفر تماشاگر داشت. این رویداد، انقلابی غیر منتطره در جهان تئاتر معاصر بود و کمدی دلارته ایتالیا هرگز چنین استقبال بی نظیری را به خاطر نداشت و جالب تر از همه این که ایتالیایی های شیفته فوتبال، هر بار که از اجرای فو مطلع می گشتند آن را بر بازی فوتبال ترجیح می دادند، و این تاییدی بود بر قدرت و خلاقیت داریو فو که تا چه حد در دل های مردم جا گرفته است.

متاسفانه داریو فو در ایران کمتر شناخته شده است. تا جایی که می دانم تنها نمایش نامه های "حساب پرداخت نمیشه" و "مرگ تصادفی یک آنارشیست" توسط نشر های "نشر دیگر" و "نشر قطره" به فارسی ترجمه و چاپ شده اند. 

------------------------------------------- 

پ.ن: آه بلاخره یادم اومد اون چیزی رو که فراموش کرده بودم بگم: 

داریو فو معتقد به تئاتر مردمی مطلق است. از بحث کردن گرفته با مردم در سر صحنه اجرا گرفته تا کمک گرفتن از آنها در بازی در نمایش هایش. او حتی برای نمایش هایی که می خواست اجرا کند از مردم مشورت می گرفت. هر جا شلوغی به پا می شد و تظاهراتی بر زد دولت و کارفرمایان رخ می داد فو خودش را وسط می انداخت و یک نمایش جدید طنز و مربوط به حادثه را در اسرع وقت اجرا می کرد. 

نشریه ادبی دوات دو نمونه از کارهای فو، افسانه ببر و همان داستان همیشگی، را به صورت اینترنتی منتشر کرده است.